Uzmanlar kronik hastalıkların kişileri güvensiz ve kaygız hissetmeye yol açarken; kronik hastalığı olan bireylerin %25’inin psikolojik sorun yaşadığı söylüyor.
Peki kronik hastalığı olan bireyler neler yapmalı uzmanlar sorunun uzun süre devam etmesi halinde hastalık üzerinde de olumsuz etkiler oluşturacağını vurgulayarak hastalık ve psikolojik etkileri konusunda psiko-eğitimin önemine dikkat çekiyor.
Psikiyatri Uzmanları, kronik hastalıkların bireyin yaşamını geri dönüşümsüz olarak değiştirdiğini belirterek hastalarda güvensizlik, tetikte olma ve artmış kaygının görülebildiğini söylüyor.
Hastalıklarda Belirsizlik, kaygıyı artırıyor
Uzmanlar “ağır” kronik hastalıkları bir ‘kriz’ olarak değerlendirerek, “Kronik hastalıklarda ne hastalık ne de sonuçları statik/öngörülebilir değildir. Hastalığın seyri de yeni geliştirilen tedavilerin etkinliği de kişiye göre değişken olduğundan, hastada hakim olan duygu, bu belirsizliğin getirdiği güvensizlik, tetikte olma hali ve artmış kaygıdır. Kronik hastalıklar, bireyin kimliğini, yaşamdaki rolünü, sosyal destek sistemlerini, gelecek hedeflerini olumsuz yönde etkiler. Kişiyi ‘diğer insanlardan talep eden’ konumuna getirir” diyor.
Kronik hastalıklar ciddi psikolojik sorunlara neden oluyor
Kronik hastalıklara verilen tepkilerin aşamalarını sırasıyla şok, inkar etme, kayıp duygusu ve yas reaksiyon, kaygı ve depresyon olarak sıralayan uzmanlar, kronik hastalığı olan bireylerin %25’inin psikolojik sorun yaşadığını ifade ederek “Bu sorun çok uzun süre devam ederse, hastalık üzerinde de olumsuz etkileri olur” uyarısında bulundu.
Tedaviye uyumluluk kişiden kişiye değişiyor
Kişilerin kronik hastalığa ve tedavisine uyumunu etkileyen etmenlerin hastalıkla ilgili etmenler, hastalık öncesi kişilik özellikleri, bireysel farklılıklar, fiziksel ve çevresel etmenler olduğunu belirten uzmanlar, “Tüm bu etmenler bireyin hastalığa atfettiği yorumu, uyum sürecini, baş etme mekanizmasını ve krizden ne şekilde çıkacağını belirler” diyor.
Hastalığından utanan kişiler ilaçlarını kullanmak istemiyor
“Kişi hastalıkla ilgili farkındalık geliştiremez ve kronik şekilde ‘inkar’ evresinde takılıp kalırsa ya da hastalığı toplum içinde ‘utanılacak, gizlenmesi gereken’ bir olgu gibi yaşıyorsa, bundan kaçmaya çalışacak ve ilaçlarını aksatacaktır” diyen uzmanlar, “Hastalık öncesinde kaygı düzeyi aşırı yüksek olan bir kişi ise bunun tam tersi, sürekli hastalık belirtilerini izlediği gibi, ilaçları konusunda da aşırıya varan hassasiyet gösterecektir” diyerek önemli uyarılarda bulunuyor.
Hastalığın tedavisinde aile önemli
Uzmanlar sürekli ilaç kullanan kronik hastalığı olan kişilerde bir süre sonra özellikle ilaç kullanımında sorunlar yaşanabildiğini vurgulayarak, “Burada tedavi ekibine, hastanın yakın çevresine ve aileye önemli görevler düşmektedir. Öncelikle var olan kronik hastalığı ve bunun psikolojik etkileri hakkında ciddi bir psiko-eğitim almalı, yasını yaşamalı ve normal bir adaptasyon süreci geçirerek tedavi için üstlenmesi gereken sorumlulukları alması sağlanmalıdır” diye konuşuyor.
