Karbonmonoksit Zehirlenmelerine Dikkat

Her yıl binlerce insanın ölümüne, kalıcı hasarlara ve sakatlıklara sebep olan karbonmonoksit zehirlenmesi, kömür ve odun sobaları, şofben, kombi, borusuz soba, ocak, fırın, mangal gibi ısınma sistemlerinde sıvı veya katı yakıtların tam olarak yanmaması sonucu ortaya çıkar. Karbonmonoksit gazı renksiz ve kokusuzdur, karbonmonoksit solunması özellikle uyku sırasında öldürücüdür, çünkü bu gaz renksiz, kokusuz olduğu gibi akciğerlerden kolayca emilir. Uyuyan bir insanın bu gazı soluduğunun farkına varması mümkün değildir.

Karbon monoksitten kaynaklanan zehirlenmeye karşı topluma yönelik önlemler alınması, aşağıdaki uyarılara vatandaşların dikkatinin çekilmesi ve bu bilgilerin topluma ulaştırılmasının sağlanması büyük önem taşımaktadır.

1-Karbonmonoksit gazı nedir, nasıl oluşur ?
 Karbonmonoksit kömür, petrol, doğalgaz ve odun gibi yakıtların tam olarak yanmaması sonucu oluşan, renksiz kokusuz zehirli bir gazdır. Bu yakıtların yanması sonucu oluşan dumanda da bulunur. Karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbon monoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir.

2- Zehirlendiğimizi düşündüren belirtiler nelerdir?

 Baş ağrısı, yorgunluk ve bitkinlik hissi, nefes darlığı, mide bulantısı, baş dönmesi hafif düzeyli karbonmonoksit zehirlenmelerinde görülen belirtilerdir. Ciddi düzeyli karbonmonoksit zehirlenmelerinde ise sersemlik, kusma, kas koordinasyonunun kaybolması, bilinç kaybı görülür ve bazı olgular ölümle sonuçlanabilir.

 Karbonmonoksit zehirlenmesinin, mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı’na bağlı, ücretsiz aranabilen Zehir Danışma Merkezi’nin 114 olan telefon numarası aranılarak zehirlenmelerde yapılacak ilkyardım hakkında gerekli bilgi alınmalıdır

3- Karbonmonoksit Zehirlenmesinin Önlenmesi için:

• Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli,

• Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı,

• Aşırı doldurulan sobanın,  duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,

• Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,

• İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,

• Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,

• Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,

• Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,

• Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,

• Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı, 

• Binaların Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir.